À PROPOS

Skoro już wspomniałam w zeszłym wpisie o krzyżu Brunelleschiego, to grzechem byłoby nie wspomnieć smacznej anegdotki z nim związanej, przez imć Vasariego opisanej, a Karola Estreichera tłumaczonej:
[Donatello] wyrzeźbił z przedziwną pracowitością krucyfiks z drzewa; gdy go skończył, czując, iż wykonał niecodzienne dzieło, pokazał go swemu najlepszemu przyjacielowi panu Filipowi Brunellesco, aby poznać jego zdanie; Filip ze słów Donata spodziewał się zobaczyć rzecz o wiele lepszą, toteż kiedy ją ujrzał, uśmiechnął się z lekka.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0a/Crocifisso_di_donatello%2C_1406-08_01.JPG

Co widząc Donato prosił go, aby ze względu na przyjaźń między nimi powiedział swój sąd. Na co Filip odrzekł swobodnie, że wydaje mu się, iż na krzyżu wisi chłop, a nie ciało godne Chrystusa, który był człowiekiem najdelikatniejszym i najdoskonalszej budowy, jaki narodził się kiedykolwiek.Donato uzuł się dotknięty tym głębiej, że się tego  nie spodziewał od osoby, u której liczył na pochwałę. Odpowiedział więc: "Jeżeliby tak łatwo było coś wykonać, jak przychodzi sądzić, mój Chrystus wydawałby ci się Chrystusem, a nie chłopem. Weź drzewo i spróbuj zrobić, jak mówisz."
Filip, nie tracąc słów, w domu wziął się w tajemnicy do rzeźbienia krucyfiksu,a chcąc przewyższyć Donata i podtrzymać własne twierdzenie po kilku miesiącach doprowadził dzieło do końca. 

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/17/Crocifisso_di_brunelleschi%2C_1410-15_02.JPG

Potem zaprosił na obiad Donata, a ten przyjął zaproszenie. Do domu poszli przez Stary Rynek, gdzie Filip zakupił wiktuały i dał je Donatowi mówiąc: "Pójdź z zakupami do mnie i zaczekaj, a ja zaraz przyjdę." Wszedł więc Donato do domu, a stanąwszy w przyziemiu zobaczył krucyfiks Filipa w dobrym oświetleniu. Zatrzymał się, by go obejrzeć, i znalazł go tak wspaniałym, że pokonany i pełny podziwu rozłożył ręce trzymające fartuch, wskutek czego wypadły jaja, ser i różne rzeczy, które potłukły się i wylały.
Nie mógł się dość nadziwić i stanął urzeczony, gdy wszedł Filip i śmiejąc się powiedział: "Cóż najlepszego zrobiłeś, Donacie? Co będziemy jedli na obiad, skoroś wszystko potłukł?" - "Ja już dzisiaj - odpowiedział Donato - dostałem swoją porcję; jeśli chcesz swoją część, bierz ją. Lecz ni więcej. Tobie jest danym rzeźbić Chrystusa, a mnie chłopów."

Szczęśliwie obydwa krucyfiksy przetrwały do naszych czasów. Wiszą w kościołach konkurujących ze sobą zakonów. Ten Donatella - we franciszkańskim Santa Croce, po lewej stronie, tuż przy kaplicy z Najświętszym Sakramentem. Ten Brunelleschiego - jak już wspomniałam w poprzednim wpisie - w dominikańskim Santa Maria Novella.